Zespół de Queirvaina Pierwszy raz opisany został w 1985 roku przez Fritza de Queirvaina, szwajcarskiego chirurga.

Przyczyny

Jest to zwężające zapalenie pochewek ścięgnistych prostownika krótkiego kciuka i odwodziciela długiego kciuka, które utrudnia ślizganie się ścięgna w jego pochewce. Powstaje na skutek przeciążenia nadgarstka, poprzez wykonywanie siłowych chwytów z równoczesnym odchyleniu łokciowym nadgarstka (powstanie licznych mikrourazów). [Brotzman S.B.: Rehabilitacja ortopedyczna Tom 1. Wyd. Elsevier Urban & Partner. Wrocław 2008] Czasami towarzyszy chorobom układowym tkanki łącznej np. RZS. [Jeka S., Dura M., Waszczak-Jeka M.: Ultrasonografia najczęstszych zespołów bólowych kończyny górnej w ambulatoryjnej praktyce reumatologicznej. Forum Reumatol. 2016, tom 2, nr 3, 111–117] Rozwija się także u osób, u których stwierdza się dodatkowe wadliwe ścięgno lub przegrodę odgradzającą i zwężającą przestrzeń dla prostownika i odwodziciela. [Green B.W.: Ortopedia Nettera. Wydawnictwo Elsevier Urban&Partner. Wrocław 2008]

Objawy

Do typowych objawów zalicza się: ból po promieniowej stronie nadgarstka (może pojawić się także u podstawy kciuka) oraz obrzęk i tkliwość nad wyrostkiem rylcowatym kości promieniowej. [Wiśniewska M., Czarnecki P.: Choroba de Quervain’a. Praktyczna ortopedia i traumatologia. Nr 1. 2013] Na początkowym etapie ból pojawia się przy ruchach kciuka (zwłaszcza przy prostowaniu i odwiedzeniu), następnie również przy ruchach całej dłoni, może nawet promieniować w kierunku przedramienia. [Machnia M., Cichoń N., Miller E.: Zindywidualizowna terapia polem magnetycznym niskich częstotliwości na przykładzie zespołu de Quervaina. Fizjoterapia Polska. Nr 4/2015 (15).] Polega on na zamknięciu kciuka w ręce i odchyleniu nadgarstka w kierunku kości łokciowej. Ruch ten wywołuje ból nad wyrostkiem rylcowatym kości promieniowej. [Buckup K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2005] Najprostszym testem pozwalającym podejrzewać zespół de Quervaina jest test Finkelsteina. Dla potwierdzeniu diagnozy wykonuje się badanie USG, w którym początkowo obserwuje się wysięk w pochewce ścięgnistej, a w późniejszym okresie — przerost błony maziowej, zmiany włókniste i zwapnienia w jej obrębie. [Jeka S., Dura M., Waszczak-Jeka M.: Ultrasonografia najczęstszych zespołów bólowych kończyny górnej w ambulatoryjnej praktyce reumatologicznej. Forum Reumatol. 2016, tom 2, nr 3, 111–117]

Rysunek. Próba Finkelsteina.
(źródło ryciny: [Buckup K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2005])

Często dotyczy kobiet w średnim wieku [Green B.W.: Ortopedia Nettera. Wydawnictwo Elsevier Urban&Partner. Wrocław 2008] (między 40. a 50. rokiem życia) [Wiśniewska M., Czarnecki P.: Choroba de Quervain’a. Praktyczna ortopedia i traumatologia. Nr 1. 2013]. Przypadki zespołu de Quervaina obserwuje się także wśród kobiet w ciąży oraz matek niemowląt. [Wiśniewska M., Czarnecki P.: Choroba de Quervain’a. Praktyczna ortopedia i traumatologia. Nr 1. 2013]. Z tego powodu czasami nazywany kciukiem matki.

(źródło: [Green B.W.: Ortopedia Nettera. Wydawnictwo Elsevier Urban&Partner. Wrocław 2008])